Η ποιήτρια με μια πίστη στη τέχνη του λόγου που υπηρετεί με συνέπεια εκτός από τα ποιήματα στη συλλογή εμπεριέχονται και μικρά πεζά κείμενα με ποιητική πάντα χροιά.
Είναι δημιουργήματα της ιδιαίτερης εκείνης ματιάς και πρόσληψης. Είναι το προσωπικό της Ντουέντε, δηλαδή μια μυστηριακή δύναμη που όλοι νιώθουμε, σε στιγμές δημιουργίας, μα που κανένας φιλόσοφος δεν μπορεί εξηγήσει.
Είναι εκείνο το ιδιαίτερο ύφος που αποτυπώνει τη γλωσσική της επάρκεια, και με αποκρυσταλλωμένη συνείδηση και σκέψη καταθέτει με ψυχικό βάθος.
Ένας λόγος ευθύς, απόλυτα εναρμονισμένος με τις ειλικρινείς προθέσεις της να βγάλει στο φως όσα κυοφορούνται στο μυαλό της.
Σε κάθε ποίημα διαφαίνεται η ουσιαστική ανάπλαση των αισθήσεων της σε σκέψεις που διεγείρουν και συνάμα τροφοδοτούν τη διανοητική αντίληψη του αναγνώστη.
Γραφή στο έπακρο έμπλεων συμβολισμών. Στα περισσότερα ποιήματα συναντάμε πολλά και πρωτότυπα σχήματα λόγου ποτέ ατάκτως ειρημένα, αλλά απολύτως ενιαλογικά επηρεασμένα από τις θεωρίες του υποσυνείδητου.
Το γενικό αντικομφορμιστικό κλίμα, η τεχνική και οι εκφραστικοί τρόποι έκφρασης της ποιήτριας, παραπέμπουν σε μια εναντίωση στον κοινωνικό κονφορμισμό και στην εναντίωση της μάζας που είναι σε πολλές περιπτώσεις τόσο ισχυρές που το άτομο συνθλίβεται και δεν μπορεί να απαλλαγεί από τα δεσμά του.
Υπάρχουν ποιήματα που ξεφεύγουν από την αισθηματολογία του συνηθισμένου λυρισμού. Υπάρχουν άλλα που εισάγουν το διανοητικό στοιχείο ως κύριο παράγοντα των εννοιών που αφήνουν.
Αυτή η διαφοροποίσηση που διαφαίνεται από ποίημα σε ποίημα κι από συλλογή σε συλλογή είναι ίσως η συνέπεια στην αφοσίωση ενός λόγου που συνεχώς εξελίσσεται πάντα μέσα από τις προσωπικές εμπειρίες της ποιήτριας.
Στην ποίηση της εκφράζει με τον πληρέστερο τρόπο την απήχηση που μπορεί να έχει η δημιουργία μέσα στο χρόνο, στον οποίο ανήκει κυρίως ο δικός της, ο προσωπικός ποιητικός λόγος, για να πιστοποιεί την ύπαρξή του στον επέκεινα.
Σε όλα της τα ποιήματα και στα τέσσερα βιβλία, -καθώς είχα την τύχη να διαβάσω και να αναφερθώ σε αυτά- αντιλήφθηκα ότι τη στιγμή της δημιουργίας κατέχεται από τη μέθη, τη γνώση και τη δύναμη μιας ποιητικής εκφοράς που είναι τόσο πολύ δυνατή όπως συμβαίνει η ίδια μέθη σε μια ερωτευμένη ψυχή.
Κι αυτή τη σχέση έχει με την ποίηση και η Νιόβη -να είναι προσηλωμένη στη τέχνη της για να βρίσκει σωστές διεξόδους που μπορούν να είναι αξιοπρόσεκτες και αξιόλογες, όπου ο μετρημένος λόγος, η συμμετρία, η οικονομία, και το τέμπο να προσδίδουν ένα ολοκληρωμένο αποτέλεσμα στη συμπυκνωμένη γραφή της αφήνοντας τα υπόλοιπα διανοήματα, αντιλήψεις και τάσεις να εξυπηρετούνται καλύτερα από την πένα της που μόνο με την ποίηση προσεγγίζονται.
Γράφει:
Η Μαρία με τη λευκή φωνή. Το λερωμένο φόρεμα. Τα αγουροξυπνημένα μαλλιά. Χιλιάδες φορές γεννημένη απ’ τα λάθη της. Που περπατούσε χιλιόμετρα για να διανύσει την απόσταση ενός βλέμματος. Κι ας φοβόταν το σκοτάδι, επιστρέφοντας.
Και τα πουλιά που πετούσαν χαμηλά όταν συννέφιαζε, φοβόταν. Με χέρια μπερδεμένα απόδιωχνε τον ίσκιο τους ρίχνοντας μαύρο ψωμί στον ουρανό. Και το μέτωπό της έμενε αφύλαχτο. Η Μαρία που γεννήθηκε με τα γόνατα θυμωμένα. Χωρίς να βγάλει άχνα όταν επίμονα τη ρώτησαν, «γιατί». Μόνο ξεχνούσε επίτηδες τα συρτάρια ανοιχτά, μεγαλώνοντας. Κι ήξερε πως κανείς δε θα τη μάλωνε γι’ αυτό.
Η ροή της ύπαρξης μέσα σε σελίδες γεμάτες ζωντανές λέξεις που έρπουν αθόρυβα και εισχωρούν ως αυτούσιες έννοιες έρχονται πότε αντιμέτωπες κι άλλοτε με ηθελημένη ταύτιση με αντιλήψεις, γνώμες και αισθήσεις της ανθρώπινης καθημερινότητας που παίρνει σχήμα από τις πράξεις έτσι που καμιά δυσπιστία να υπάρχει για τις λέξεις που φανερώνουν συσσωρεμένες εμπειρίες σε μια πλούσια ποιητική εκφραστική ύλη με την απόλυτη καθαρότητα των ειλικρινών προθέσεων, το βάθος των σκέψεων και τη δύναμη των ιδεών της ποιήτριας.
Δεν είναι εύκολη η αποτύπωση, η απόδοση εμπειριών όσο κι αν αποτελεί την ειλικρινέστερη μορφή ερμηνείας ή όσο κι αν η υπερρεαλιστική διάθεση ύφους παρουσιάζεται ως ηχηρή κραυγή αγωνίας απέναντι στη σιωπή.
Μέσα από τη δική της πραγματικότητα η ποιήτρια είναι σε θέση να δημιουργεί όψεις της ζωής και των αισθήσεων σε μια σύντομη μικρή φόρμα.
Γράφει:
“όχι ποτέ δεν κοίταξα το φεγγάρι αφού μπορώ ακόμα ν’ αμύνομαι σ’ εκείνους που με πίστεψαν ζωντανή”
Με μια αόρατη κλωστή δένει και ενώνει κάθε συνθήκη σε μια ενότητα.
Στα ποιήματα της δεν αμφισβητείται η αποτελεσματικότητα της γλώσσας ως μέσο διαπροσωπικής επικοινωνίας, ούτε και η περιγραφή μιας αισθηματικής πραγματικότητας που φορτίζει κάθε ιδεολογική έκφραση παράλληλα με τον συσχετισμό της γλωσσικής απεικόνισης και την προοπτική μιας άλλης οπτικής γωνίας από τον αναγνώστη.
Κι αυτή η διαπροσωπική επικοινωνία είναι ο προσωπικός της τρόπος έκφρασης ως ο μοναδικός ευσεβής πόθος τής δημιουργού, να πετύχει την ιδιαιτερότητα μιας γλώσσας που απαιτεί υποταγή μόνο ως εργαλείο κι όχι ως ιδιομορφία.
Ποίηση και ζωή είναι ένας υπαρκτός αγώνας με μια βαθύτερη κι όχι απλουστευμένη πνευματική αντίληψη. Μέσα από αυτό τον υπαρκτό αγώνα προβάλλονται και τα τρία κύρια θέματα που ασχολείται γενικά ο ποιητικός λόγος ως η βάση των υπολοίπων.
Η ζωή, ο έρως και ο θάνατος. Οι υπόλοιπες θεματικές κατηγορίες εμφορούνται από αυτά τα τρία βασικά θέματα που παρ’ όλη τη σπουδαιότητα τους απλά ακολουθούν.
Και αναφέρω μερικούς τίτλους από τα ποιήματα.
το πιο δικό μου απόγευμα
Πως χαίρεται η ψυχή σ’ ένα ξημέρωμα;
η Μαρία με τη λευκή φωνή
Πόσες φορές και σε ποιες ψυχικές εξάρσεις έχεις κρυφτεί στην ψυχή σου;
Όχι ποτέ δεν κοίταξα το φεγγάρι
Απαντάει…
Αυτές είναι ως παράδειγμα, μα κι άλλες πολλές εικόνες που δεν θα εξιτάριζαν την φαντασία και τις αισθήσεις αν δεν υπήρχε η γοητεία, η ψευδαίσθηση, η ουτοπία, η αγάπη για δημιουργία.
Ίσως ενστικτωδώς να ενστερνίζεται ποιητικά την άποψη του φιλόσοφου Ζαν Πωλ Σαρτρ που με το δικό του τρόπο σκέψης και έκφρασης, προέτρεψε τον άνθρωπο να αναζητήσει το ηθικό χρέος του πέρα από τις ηθικές αρχές που έχουν καθιερωθεί παραδοσιακά και είπε: «Θέλω να διατηρήσω τον κόσμο όπως είναι, όχι γιατί μου φαίνεται καλός. Αντίθετα τον θεωρώ άθλιο, αλλά γιατί ζω μέσα σ’ αυτόν και δεν μπορώ να τον καταστρέψω χωρίς να καταστραφώ μαζί του».
Προσωπικά θα έλεγα πως η ποίηση της ακολουθεί τη θεωρεία του Εμπειρισμού που υποστηρίζει, πως η πηγή και τα συστατικά της ανθρώπινης γνώσης προέρχονται από την εμπειρία που αποκτάται μέσω των αισθήσεων. Αυτές μπορεί να είναι είτε οι πέντε αισθήσεις (
ακοή,
όραση,
αφή,
όσφρηση,
γεύση) ή εσωτερικές αισθήσεις όπως ο
πόνος και η
ευχαρίστηση.
Σε αυτή την πεπατημένη η Νιόβη καταθέτει τη δική της άποψη προς αυτό το κοινό σημείο της διαφυγής και των απωλειών του ανθρώπου καταδεικνύοντας συγκεκριμένα τη σπουδαιότητα και την ερμηνεία της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από τον ποιητικό της λόγο.
Δεν θα γίνονταν ακριβώς αντιληπτά ούτε αισθήματα ούτε εικόνες αν δεν είχε ο άνθρωπος αξιολογήσει τη ζωή του, αν δεν ένιωθε ελεύθερος, ισότιμος, ζωντανός κι ερωτευμένος.
Αν δεν είχε αποδεχτεί τον θάνατο για να ζήσει και να ξεχωρίσει την ομορφιά και τις χαρές της ζωής.
Και γι’ αυτά τα σπουδαία και μεγαλειώδη που συμβαίνουν γύρω και μέσα μας ως συναισθήματα μιλάει μέσω της ποίησης της.
Κι όπως κανείς δεν έχει μείνει αλώβητος και σαν άνθρωπος με πείρα όπου έχει ζήσει τα όμορφα και τα οδυνηρά της ζωής γέμισε και η ίδια εμπειρίες από την πλούσια απογυμνωμένη πραγματικότητα χρησιμοποιώντας αυτός ο ρόλος το επιχείρημα στην διαμόρφωση της ποιητικής της ταυτότητας που όσο συγκροτημένη κι αν δείχνει μέσα στα πλαίσια της τεχνικής οργάνωσης ενός ποιήματος, δοκιμάζεται από τη δημιουργική παραφορά της δυναμικής περισυλλογής και διάνοιας της.
Όπως έχω στο παρελθόν τονίσει για τη γραφή της Νιόβης, είναι ο υπερεαλισμός μέσα απ’ το συναίσθημα… αυτός είναι ο όρος που δίνω κυρίως στις δύο τελευταίες ποιητικές όσο και ποιοτικές συλλογές, Εις Άτοπον και Πορτατίφ από τις εκδόσεις Μανδραγόρας και τούτο γιατί με πεποίθηση στέκει νηφάλια στο χάος των λέξεων με μια τεχνική αρτιότητα που είναι το προσόν των απεικονίσεων της κι αποδεικνύει πως στέκεται σήμερα ως η συνεπέστερη εκπρόσωπος της υπερεαλιστικής έκφρασης.
