εφημερίδα
Συνέντευξη του Δημήτρη Βαρβαρήγου στην Μαρία Λωρεντζάκη Γκιώνη
Τι μας προσδίδει ο τόπος γέννησης μας η καταγωγή μας; Πολλά. Η πρώτη παιδεία προέρχεται από την οικογένεια κι από τον τόπο που θα βρεθείς. Άλλες επιρροές δέχεται ένα παιδί της πόλης από ένα παιδί της επαρχίας. Άλλες μιας εύπορης οικογένειας κι άλλες μιας μεσαίας ή κατώτερης τάξης. Ο τόπος διαμορφώνει τις συνήθειες βάση των βιοποριστικών αναγκών.
Γεννιέται ο συγγραφέας η γίνεται; Νομίζω το κάθε τι είναι χάρισμα. Ο καθένας γεννιέται με κάποια έφεση. Όλα στη ζωή μας είναι αξιόλογα και σοβαρές δημιουργίες ακόμα και το πιο απλό είναι σημαντικό. Πως θα έγραφε ένας συγγραφέας αν δεν του είχαν φτιάξει το στυλό, το κομπιούτερ. Που θα καθότανε για να γράψει αν δεν υπήρχε ο επιπλοποιός κλπ. Όλα λοιπόν που μας φαίνονται συνηθισμένα είναι σοβαρά κι έχουν την απαραίτητη χρηστικότητα τους. Έτσι και κάποιος που γράφει πρέπει να του έχει δοθεί η χάρις.
Ποιο το πρώτο ερέθισμα να γράψετε; Τα πάντα μπορούν να εγείρουν την έμπνευση. Ο κόσμος γύρω μας είναι ένα πλούσιο περιβόλι κι αν βρεθείς μέσα να το περπατήσεις θα βρεις, θα ανακαλύψεις πολλά θέματα. Προσωπικά μου αρέσει να γράφω για γυναικείες προσωπικότητες, όπως: η Υπατία, οι Λιπεσάνορες-οι γυναίκες της Τροίας, η Μαρίνα Τσβετάγιεβα κλπ, που έδρασαν στο παρελθόν και είναι ακόμη επίκαιρα τα ονόματα τους.
Υπάρχουν βιωματικά στοιχεία στα βιβλία σας; Όχι απαραίτητα, αλλά πάντα εμπεριέχονται στοιχεία από εμπειρίες και πληροφορίες που δέχεται ένας άνθρωπος στη ζωή και διαμορφώνουν την προσωπικότητα του. Κυρίαρχα στοιχεία για τον συγγραφέα είναι η γνώση και η φαντασία. Η φαντασία τον υποβοηθά να υποδαυλίσει τα όρια των απαγορεύσεων. Με τις κατάλληλες πληροφορίες που έχει συλλέξει για ένα θέμα και με τη φαντασία ως ικανότητα να σπάει τα όρια και να παραβιάζει τα ταμπού, οι αισθήσεις που αναπτύσσονται στο κείμενο είναι πετυχημένες και καθιστούν τους ήρωες αληθοφανείς και τον συγγραφέα όχι απλά έναν γραφιά, αλλά υποκείμενο της ικανότητας του να δημιουργεί άλλες προσωπικότητες με ακραίους χαρακτήρες ακόμη και με παραβατικές συμπεριφορές.
Πως δημιουργούνται οι ήρωες των βιβλίων η των θεατρικών έργων σας; Ανάλογα με τις ανάγκες του θέματος και οι ήρωες. Προσπαθώ πάντα να τους κάνω όσο γίνεται πιο αληθινούς με τις επιδεξιότητες τους και τις αδυναμίες τους για να καταφέρουν να βάλουν τον αναγνώστη στις ζωές τους, να τον κάνουν κοινωνό των λαθών ή των επιτυχιών του και να πασχίζει μαζί τους για την λύτρωση. Όσο για τους θεατρικούς χαρακτήρες εκεί η υποκριτική παίζει κυρίαρχο ρόλο στην απόδοση κάποιου χαρακτήρα. Ο συγγραφέας αναφέρει τους χαρακτήρες ως ιδιότητα, οι ηθοποιοί καλούνται να τους ενσαρκώσουν.
Υπάρχουν συγγραφείς πρότυπα για εσάς; Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Οι περισσότεροι λογικά απαντούν σε αυτή την ερώτηση με ονόματα κλασικών συγγραφέων· και δεν έχουν άδικο γιατί είναι πάντα επίκαιροι και διαχρονικοί. Οπότε αντιλαμβάνεστε τι εννοώ και θα ήταν μάταιο να αναφέρω κάποια ονόματα όπως: Τολστόϊ, Ντοστογιέφσκι, Ζολά, Καραγάτση, Καβάφη, Σταντάλ, Σαίξπηρ.
Είστε πολυδιαβασμένος αγαπητός συγγραφέας, ποια η σχέση σας με το αναγνωστικό κοινό που σας ακολουθεί; Νιώθω ευγνώμων με τη ζωή που μου προσφέρει αυτή την απόλυτη ευτυχία, την απόλαυση θα έλεγα, να συνομιλώ με τους αναγνώστες μου. Αυτοί είναι η ψυχή της αυτοπεποίθησης μου ως συγγραφέας για να συνεχίζω με απρόσκοπτη αφοσίωση την τέχνη μου. Τους ευχαριστώ όλους.
Τι θεωρείτε σημαντικό; Ευτυχώς η δυστυχώς δεν είναι κάτι μονοσήμαντο αλλά πολυεπίπεδο ζήτημα. Για τον άνθρωπο θεωρώ πιο σημαντικά την ευαισθησία, τη συνείδηση, την επίγνωση και το επιστέγασμα όλων την αγάπη. Όσο για το ευ της ζωής ακόμη κι ένα ποτήρι νερό είναι σημαντικό όταν το λαρύγγι έχει στεγνώσει.
Μετά την οικονομική κρίση των 10 χρόνων η πανδημία πως διαμορφώνεται ο χώρος του βιβλίου; Είναι μια περίοδος δύσκολη για όλους γενικά τους τομείς, οπότε και το βιβλίο δεν θα μπορούσε να βρίσκεται στο απυρόβλητο.
Τι είναι για εσάς η γραφή; Οξυγόνο. Στάση ζωής. Τρόπος να υπάρχω. Τόπος δύναμης και προσωπικής ελευθερίας. Πολλές φορές κατά τη διάρκεια, αισθάνομαι την γραφή σαν ένα ταξίδι επιστροφής στην παιδικότητα. Γιατί η φαντασία φτιάχνει κόσμους μαγικούς. Κι όταν τελειώνω ένα έργο μου, αισθάνομαι την απόλυτη χαρά και ικανοποίηση.
Λέγεται ότι τα «ψηφιακά βιβλία» τα λεγόμενα e –book, κερδίζουν έδαφος τι μέλλον θα έχει το παραδοσιακό βιβλίο, θα είναι των λίγων ποια η γνώμη σας; Αλλάζουν οι εποχές. Η τεχνολογική εξέλιξη τρέχει. Είμαστε σε μια εποχή που έχει τις δικές της παραμέτρους. Επηρεάζουν, διαμορφώνουν τα χαρακτηριστικά των συνηθειών μας και τις συμπεριφορές μας. Προσαρμοζόμαστε, εν μέρει, στη νέα εποχή, αλλά ένα έντυπο βιβλίο αξίζει όσο τίποτα άλλο. Μερικά πράγματα μένουν διαχρονικά και τίποτα δεν μπορεί να τα αλλάξει. Ζούμε τις αλλαγές που φέρνει ο νέος αιώνας στις ζωές μας. Τα σχολεία διαδικτυακά μαθήματα και τηλεργασία, οπότε και το βιβλίο θα ακολουθήσει αυτή την τάση περισσότερο στο μέλλον απ’ ότι υπάρχει μέχρι σήμερα. Αλλά το τυπωμένο βιβλίο δεν πρόκειται να χαθεί. Είναι αντικείμενο ερωτικό για τον σοβαρό αναγνώστη.
Μιλήστε μας για την δημιουργική γραφή και τ’ αποτελέσματά της; Υπάρχει η άποψη πως η συγγραφή είναι έφεση και δεν διδάσκεται. Είναι σωστή αυτή η γνώμη αλλά δεν πρέπει να παραλείψουμε και την θεωρία που θέλει κάθε τέχνη να έχει τη τεχνική και τα μυστικά της. Έτσι και η λογοτεχνία είναι μια πολύ σπουδαία τέχνη όπου κι αυτή διέπεται από κανόνες και τεχνικές. Αυτά από μόνα τους δεν σε κάνουν συγγραφέα, αλλά στον επίδοξο συγγραφέα που καίει μέσα του η φλόγα, η δημιουργική γραφεί του λύνει τα χέρια και βρίσκει τρόπους λύσεις πολύ πιο εύκολα. Στα δικά μου τμήματα όλοι ανεξαιρέτως οι συμμετέχοντες μέσα από τις διαδραστικές ασκήσεις παρήγαγαν έργο και πολλά από αυτά βρίσκονται στις προθήκες των βιβλιοπωλείων. Και βέβαια για να γίνει κάποιος συγγραφέας δεν πρέπει να σταματήσει να διαβάζει.
Ο Willian Fkner είχε πει ότι για να γίνει κάποιος συγγραφέας χρειάζεται: 99% ταλέντο. 99% πειθαρχεία. 99% αφοσίωση.
Τα θεατρικά σας έργα τι απήχηση έχουν στο κοινό, ποιες οι δυσκολίες τους; Μια άλλη μορφή γραφής. Μαγικό το θέατρο και το υπηρετώ πιστά με τα θεατρικά μου έργα. Το θέατρο είναι η τέχνη που έχει την μεγαλύτερη επικοινωνία μεταξύ θεατών και ηθοποιών. Περνά μηνύματα ζωντανά. Δημιουργεί ερωτήματα. Το θέατρο είναι η μαγεία της εκφρασμένης τέχνης. Τα έργα, Υπατία, Λιπεσάνορες και Μαρίνα Τσβετάγιεβα, ανέβηκαν και βρήκαν απόλυτη αποδοχή από το κοινό. Και στα τρία έργα ήταν sold out όλες οι παραστάσεις.
Το νέο σας βιβλίο «Πίστη και περηφάνια» από τις εκδόσεις 24 Γράμματα 500 σελίδων διαβάζεται απνευστί κι επίσης απέσπασε εξαιρετικές κριτικές που το αποδίδεται; Είναι αληθινή ιστορία με ήρωες που υπήρξαν και οι αληθινές ιστορίες είναι το επιστέγασμα της λογοτεχνικής μυθοπλασίας. Προβάλλουν μια έντονη επίδραση στο πνεύμα των αναγνωστών καθώς η επίφαση της πραγματικότητας και η αλήθεια των χαρακτήρων γίνονται πιο εύκολα αντιληπτά.
Ίσως αυτό να δημιουργεί διαβάζοντας το μια συναισθηματική φόρτιση μεγαλύτερη από κάποιο τυχαίο θέμα. Είναι ίσως ο τίτλος με δυο σημαντικές λέξεις «Πίστη και Περηφάνια» που οι αρχαίοι τις ονόμαζαν αρετές.
Ίσως είναι η Ναπολιτάνικη καταγωγή και το ταμπεραμέντο της αφηγήτριας, της Μαρίας Ζωής Μοντανάρι. Ίσως η φωτογραφία -είναι του Ιταλού καλλιτέχνη Paolo Medici. Κάλλιστα θα μπορούσε να είναι, η ηρωίδα, το κορίτσι του εξωφύλλου. Η επιλογή έγινε για την ευγενική ομορφιά που κρύβει ένα νεανικό πρόσωπο και δεν χωρούσε αμφιβολία, να κοσμήσει το βιβλίο κάτι άλλο καθώς μια τέτοια ψυχή ήταν και η ηρωίδα μου.
Είναι ο κόσμος μας παράλογος; Πάντα ήταν. Ανατρέξτε στην Ιστορία, επαναστάσεις, πόλεμοι, αδικίες, καταπιεστικά καθεστώτα αίμα, πόνος, συμφορές κλπ, αποδεικνύουν ότι το φθηνότερο είδος, είναι ο άνθρωπος.
Τι είναι εκείνο που δίνει νόημα στον άνθρωπο; Η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός, η ευγνωμοσύνη και βέβαια η μέτρια φρόνηση. Αρετές που οι αρχαίοι προπάτορες μας τις είχαν νομοθετημένες στη συνείδηση τους.
Πoια είναι η ωραιότερη λέξη της ελληνικής γλώσσας; Ελευθερία. Από την ελευθερία της ατομικότητας και ισότητας του ατόμου προέρχεται η ελευθερία του λόγου και των ιδεών.
Ποιος φταίει για το περιορισμένο λεξιλόγιο των νεοελλήνων: οι γονείς, το σχολείο, τα μέσα ενημέρωσης, η παγκοσμιοποίηση; Όλα όσα αναφέρατε παίζουν το δικό τους ρόλο. Η πρώτη παιδεία μέσα στο σπίτι, πιστεύω πως είναι αυτή που μπορεί να εμφυσήσει την αγάπη του παιδιού προς τη γνώση. Πολλοί θέλουν τα παιδιά τους να γίνουν μορφωμένοι άνθρωποι, αλλά τα παιδιά τους δεν τους έχουν δει ποτέ να διαβάζουν ένα βιβλίο.
Πόσες ώρες εργάζεστε; Ατελείωτες. Δεν μου φτάνει η μέρα, δεν μου φτουράει η νύχτα. Δεν μου φτάνει το μυαλό να το γεμίσω με τη γνώση που υπάρχει.
Τι είναι για σας η μοναξιά; Αν κάθε φορά που σκοντάφτουμε στις δυσκολίες, στα προβλήματα, στις ερωτικές απογοητεύσεις και τα θεωρούμε ότι πρόκειται για αποτυχία ή απώλεια χρόνου, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι όλα όσα μας συμβαίνουν είναι εμπειρίες. Άρα η μοναξιά που θα προκύψει για κάποιο χρονικό διάστημα, είναι απαραίτητη για να διαλογιστούμε με τον εαυτό μας, να δουλέψουμε μαζί του και να τον δυναμώσουμε. Δεν γίνεται να σηκωθούμε και να πατήσουμε γερά στα πόδια μας αν δεν πέσουμε.
Τι διαβάζετε τώρα σας μένει χρόνος; Για το διάβασμα πάντα υπάρχει χρόνος. Τα πάντα διαβάζω. Ότι βρεθεί μπροστά μου. Το διάβασμα είναι πλούτος του πνεύματος κι έχει όλο μου το χρόνο.
Τι γράφετε τώρα; Μόλις τελείωσα ένα μυθιστόρημα με δύσκολο θέμα. Άγρια τρυφερό και παράτολμα πικρό.
Σας ευχαριστώ! Εγώ, ευχαριστώ για την φιλοξενία
